موم زنبور عسل
موم زنبور عسل برای کُلُنی زنبورها واجب است. این موم برای ساختن شان ها استفاده میشود و در آن بچه زنبورها را پرورش میدهند، گرده جمع آوری میکنند و عسل اضافی را برای زمستان ذخیره سازی میکنند.
زنبورها شهد و گرده جمع آوری میکنند تا عسل درست کنند و به کندو غذا بدهند. آن ها همینطور که عسل میخورند بدنشان موم تولید میکنند. زنبورها با جویدن موم به همراه مقداری عسل دیگر، شان درست میکنند.
نحوه ساخت موم زنبور عسل:
زنبورهای کارگر که در تابستان تنها ۳۵ روز عمر میکنند، دارای غدد ترشح کننده موم روی شکم شان (صفحه ی چهارم تا هفتم نیم حلقه شکمی داخلی) هستند و بین دهمین تا شانزدهمین روز عمرشان در تولید موم بسیار کارآمدند. اما از روز هجدهم به بعد تا پایان زندگی این زنبورها، غدد ترشح موم آنها کم کم تحلیل میرود.
زنبورها برای تولید حدود نیم کیلو موم، دو و نیم تا سه و نیم کیلو عسل مصرف میکنند که باعث میشود غدد ترشح موم، قند را به موم تبدیل کرده و از منافذ کوچک به بیرون بفرستند. موم بصورت ورقه های کوچکی روی شکم زنبور دیده میشود.
در اینجا ورقه ها اساسا شفاف هستند و بعد از جویده شدن سفید و مات میشوند. در مرحله جویدن است که ترشحات بزاقی برای نرم کردن موم به آن اضافه میشود که باعث تغییر رنگ آن نیز میشود.
انتقال موم از شکم زنبور عسل به آرواره ها
این که دقیقا چگونه زنبور عسل موم را از شکم خود به آرواره هایش منتقل می کند، سال هاست مانند راز بوده است. در حال حاضر احتمالا یکی از این دو روش درست است.
بیشتر فعالیت های داخل کندو با همکاری گروهی انجام میشود پس اینکه زنبوری بخواهد موم زنبور دیگری را از بدن او جدا کند و بجود دور از تصور نیست.
در روش دیگر یک زنبور به تنهایی از مومی که درست کرده استفاده میکند و این کار را با حرکت دادن یک ورق موم بوسیله یک پای عقبی به پاهای جلویی (چهار پای جلویی) به ترتیب به پاهای جلوتر و در آخر به آرواره ها میرساند و شروع به جویدن میکند و آن را به قسمت های در حال ساخت شان یا قسمت هایی که به ترمیم احتیاج دارند می چسباند.
دمای نگهداری موم زنبور عسل:
موم زنبور عسل در دمای خیلی بالا نرم و بسیار انعطاف پذیر میشود (در دمای ۶۵ درجه سانتی گراد آب میشود). به این ترتیب اگر دما خیلی پایین بیاید ترد و شکننده میشود که کار با آن را دشوار می سازد. البته زنبورها دمای کندویشان را حدود ۳۵ درجه نگه میدارند که برای کار با موم کاملا مناسب است.
یک شان عسل ساخته شده با موم زنبورها یک دست آورد موفق مهندسی است. شامل استوانه های شش ضلعی است که به طور طبیعی چسبیده و کنار هم قرار گرفته اند.
ثابت شده که ساخت اتاقک ها به صورت شش ضلعی، مناسب ترین شکل برای استفاده کمترین مقدار موم است که بیشترین میزان عسل در خود نگه میدارد. همچنین ثابت شده که یکی از مستحکم ترین شکل های ممکن با استفاده از حداقل مقدار مواد است.
رنگ موم طبیعی:
رنگ موم سازنده شان ها در ابتدا سفید است و بعد با گذشت زمان و استفاده کم کم تیره میشود. اگر برای پرورش بچه زنبور استفاده شود حتی زودتر تغییر رنگ خواهد داد. رنگ عوض کردن موم عسل میتواند به ترتیب از رنگ های زرد به نارنجی به قرمز رفته و تیره و تیره تر شود تا به سیاه متمایل به قهوه ای برسد.
رنگ موم هیچ ارتباطی با کیفیت آن ندارد، البته بجز جذابیت ظاهری که برای برخی افراد مهم است. در گذشته موم با استفاده از یونیزاسیون، اسید سولفوریک یا هیدروژن پراکسید سفید میشد که این کار منجر به ترکیبات سمی می شود. برای همین سفید کردن موم توسط تولید کننده های معتبر شمع موم عسل و دیگر عَرضه کنندگان موم زنبور عسل دیگر استفاده نمی شود.
کاملا طبیعی:
موم از شانه های عسل می آید، پس ماده ای کاملا طبیعی و مستقیما از دل طبیعت است. زنبورهای عسل با خوردن گرده گل و عسل موم تولید میکند. تقریبا ۳٫۵ کیلو عسل برای تولید نیم کیلو موم لازم است.
ضد باکتری:
مانند عسل، موم نیز خواصی دارد که به حفظ پاکیزگی کمک میکند و آلودگی را کاهش میدهد. این باعث میشود که موم در داروهای پوست، پمادها و… استفاده شود.
ضد قارچ:
موم عسل، ضد قارچ است چون خواصی دارد که از رشد مخمر و قارچ های دیگر جلوگیری میکند.
قابل مصرف برای انسان:
با اینکه مواد مغذی زیادی به بدن شما نمی رساند، سمی نیست و خوردن آن بی خطر است. بنابراین برای ساخت مرطوب کننده لب بسیار مناسب است.
با سوختن بهتر هم میشود:
برخلاف شمع های ساخته شده از موم معمولی، شمع ساخته شده از موم عسل، روشن تر و تمیزتر میسوزد و در حین پاک سازی هوا یون های منفی را نیز دفع میکند.
موم عسل همچنین بدون هیچ ماده شیمیایی اضافه ای هنگام سوختن بوی خیلی خوبی دارد، طبیعتا این بوی خوب از عسل و گرده ای که در شان ها وجود دارد نشات میگیرد.
ضد آب:
موم عسل در طول تاریخ بعنوان درزگیر و عامل عایق بند اشیایی مانند کمربند، چادر و کفش استفاده می شده. با مالیدن موم عسل روی سطحی مثل چرم یا بوم و سپس حرارت دادن آن، موم در بافت آنها نفوذ و از عبور آب از آن جلوگیری میکند.
مرطوب کننده:
بعنوان جزئی از لوسیون ها، پمادها و برق لب، موم عسل به نگه داشتن رطوبت کمک میکند و دفاعی قوی در برابر خشکی پوست، مو یا لب ها است.
سازگار با محیط زیست:
از آنجایی که بصورت مستقیم از زنبورها می آید و سمی نیست، موم کاملا با محیط زیست همخوانی دارد و جز مهمی از دامنه محصولات سازگار با محیط زیست است.
هیچگاه فاسد نمی شود:
موم عسل حاوی ماده محافظی طبیعی و قدرتمند به نام پروپولیس است که از فاسد شدن آن جلوگیری میکند. پروپولیس با مخلوط شدن صمغ درخت و ورقه های موم و گرده توسط زنبورها درست می شود و در تعمیر و استحکام کندو و محافظت از آن با ایجاد حصاری ضد عفونی کننده نقش دارد.
نام پروپولیس واژه ای یونانی به معنای محافظ شهر است. این خواص حفاظتی آنقدر قوی است که موم عسل سالم در مقبره های باستانی نیز یافت شده است.
